Sanocki Skansen wzbogacił się o synagogę z Połańca
Dyrektor Muzeum Budownictwa ludowego Jerzy Ginalski otworzył 8 października 2021 r. drzwi zrekonstruowanej synagogi z Połańca z XVIII w., która uległa zniszczeniu w 1943 r. Najważniejszy element świątyni – fragment Tory zachował się i obecnie znajduje się w jej wnętrzu.
W uroczystości udział wzięli przedstawiciele władz samorządowych szczebla wojewódzkiego, powiatowego i miejskiego, służby konserwatorskie, prezes Centrum Historii i Kultury Żydów: rabin Pinchas Pomp, reprezentanci instytucji kultury, ośrodków naukowych, służb mundurowych, muzealników z całej Polski oraz gość specjalny Czesław Bogdański – mieszkaniec Połańca, pamiętający jeszcze czasy, gdy synagoga służyła mieszkańcom.
Dyrektor muzeum przedstawił w skrócie historię rekonstrukcji synagogi, co rozpoczęło się w 2014 r. Najpierw zrekonstruowano bryłę budynku, witraże, dach, podłogi, stropy oraz sklepienie synagogi. Przez ostatnie lata trwało wykonywanie polichromii. Jerzy Ginalski podziękował wszystkim, którzy aktywnie włączyli się w rekonstrukcję świątyni począwszy od pracujących fizycznie osób przez załogę muzeum po Krystynę i Łukasza Stawowiaków z Krakowskiej Pracowni „KRAK-KONST”. Polichromia została zrekonstruowana na podstawie zachowanej dokumentacji udostępnionej przez Instytut Sztuki w Warszawie oraz zachowanych fotografii. W babińcu na piętrze zgromadzona jest kolekcja muzealnych judaików. Renata Kinga Jara, odpowiedzialna m.in. za przygotowanie tej ekspozycji została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi przez prezydenta RP Andrzeja Dudę podczas uroczystego otwarcia, dekoracji dokonał dyrektor generalny Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie Marcin Zaborniak. Ogromnym wsparciem merytorycznym z zakresu historii Żydów i przy tłumaczeniach dokumentów wykazał się dr Jacek Proszyk. W synagodze znajdują się również wyroby rzemiosła artystycznego, w tym paramenty, czyli ozdoby Tory: korona, rimonimy – zwieńczenia wałków Tory, jady – wskazówki do odczytywania tekstu oraz haftowane pokrowce na Torę. Eksponowane są również przedmioty służące obrzędowości domowej, stroje modlitewne, charakterystyczne płaszcze i szale, a także filakterie – pudełka z cytatami wybranych fragmentów Tory. Synagoga jest też wzbogacona o oprawiony w skórę Talmud, wydany w roku 1903 w Wilnie, zdobyty od mieszkańca Połańca.
Oprócz walorów turystycznych będzie kapitalnym dopełnieniem wielokulturowości Sanoka prezentowanej w naszym muzeum – podsumował dyrektor Ginalski. Synagoga stoi przy Rynku Galicyjskim w pobliżu cerkwi greckokatolickiej. Muzeum jest stale rozbudowywane o kolejne obiekty. Dyrektor przedstawił swoje plany na ubogacanie placówki i odznaczył tytułem oraz medalem Przyjaciel Muzeum Budownictwa Ludowego osoby, które bezinteresownie od lat wspierają działania muzeum na wielu płaszczyznach. Uroczystego otwarcia synagogi dokonał dyrektor wraz z rabinem, umieściwszy wcześniej na prawej framudze drzwi we wnęce zwanej mezuzą klaf – zwitek Tory spisanej w Jerozolimie. Po zwiedzaniu synagogi zaproszeni goście wysłuchali koncertu Urszuli Makosz wraz z zespołem. Muzeum czynne jest w poniedziałki od godziny 8:00 do 12:00, zaś od wtorku do niedzieli w godzinach od 8:00 do 16:00.
Źródło: sanok.pl