„Republika marzeń” w Bibliotece – podsumowanie projektu BLISKO

Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku zakończyła realizację pierwszej części projektu „Republika marzeń. Biblioteka ośrodkiem aktywizacji społeczności lokalnych” w programie BLISKO (2023-2024), dofinansowanym ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025, Kierunek interwencji 4.1.

Głównym celem projektu BLISKO – Biblioteka Lokalność Inicjatywy Społeczność Kooperacja Oddolność – jest wzmocnienie roli biblioteki jako „trzeciego miejsca” jednoczącego społeczność lokalną poprzez działania przyczyniające się do rozwoju aktywnego czytelnictwa i uczestnictwa w kulturze.

W tegorocznej części projektu rozpisane zostały bloki tematyczne obejmujące cykl szkoleń zorganizowanych dla bibliotekarzy i partnerów projektu, wydarzenia kulturalne oraz wyjazd studyjny. Kwota przyznanego dofinansowania na rok 2023 – 68 200 zł.

W dniach 19 września – 9 października 2023 roku zorganizowano pięć szkoleń. Główne cele to rozwijanie lokalnych partnerstw, z biblioteką jako wiodącym podmiotem będącym przestrzenią do wspólnej pracy, działalności twórczej i czytelniczej oraz integracji społeczności, a także wzmocnienie kompetencji uczestników, pozwalających na rozpoznanie i rozwój potencjału kulturowego lokalnych społeczności, w efekcie współpracę i inicjowanie różnorodnych działań kulturalnych. Ważnym elementem szkoleń i warsztatów była poszerzona wymiana doświadczeń i spostrzeżeń beneficjentów, co w efekcie służyć będzie włączaniu nowych środowisk w działania biblioteki i aktywizacji społeczności lokalnych.

Szkolenie pt.: „Senior w bibliotece. Warsztaty proczytelnicze, obejmujące problematykę międzypokoleniowej wymiany doświadczeń, biblioterapii, neurobiku, a także zagadnienia teatroterapii dla seniorów” poprowadziła Wanda Matras-Mastalerz – doktor nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwa, adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, Prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego we Wrocławiu. Prowadząca przedstawiła metody pracy, terapii i zajęć, pozwalających na utrzymanie dobrej kondycji pamięci. Uczestnicy szkolenia poznali propozycje scenariuszy spotkań z seniorami oraz ogromną bazę literatury związanej z tematem spotkania.

Warsztaty z Mateuszem Świstakiem – opowiadaczem, edukatorem, pisarzem, podcasterem, stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, nosiły tytuł „Jak opowiadać baśnie… i wszystkie inne historie”. Uczestnicy szkolenia ćwiczyli techniki komunikowania się, mówienia, płynnej zmiany tematu opowieści oraz utrzymywania zainteresowania słuchaczy.
Trzecie z kolei szkolenie poprowadziła Roksana Jędrzejewska-Wróbel – doktor literaturoznawstwa Uniwersytetu Gdańskiego, pisarka, autorka tekstów, laureatka wielu nagród i wyróżnień. „Warsztaty czytelnicze nt. działań międzypokoleniowych, wytwarzania więzi łączących młodzież i grupy senioralne z wykorzystaniem aktywności proczytelniczych” okazały się skarbnicą pomysłów na zajęcia łączące środowisko seniorów z dziećmi i młodzieżą. W trakcie warsztatów padło wiele pomysłów na zaangażowanie seniorów w pracę z dziećmi i młodzieżą.

Szkolenie przygotowane przez Damiana Kierka – dziennikarza, społecznika, animatora i edukatora, pomysłodawcę i realizatora szeregu przedsięwzięć o tematyce społeczno-kulturalnej składało się z dwóch części: teoretycznej „Aktywizacja społeczności lokalnych. Metody, narzędzia, dobre praktyki” oraz warsztatowej „Biblioteka jako studio dźwięku i obrazu”. Część pierwsza objęła omówienie szeregu pojęć związanych z aktywnością i aktywizacją osób pochodzących z różnych środowisk. W drugiej części prowadzący skupił się na narzędziach medialnych, które z powodzeniem można wykorzystywać do promowania działań w bibliotekach.

Tematem kolejnego szkolenia była „Praca z seniorami – metody i techniki pracy z osobami starszymi” Spotkanie poprowadziła Małgorzata Sielska – certyfikowany coach (ICF), psycholog w szkoleniu, kierownik projektów w zakresie pomocy społecznej, ekspert ds. innowacji w projektach międzynarodowych. Podstawową formą spotkania była dyskusja i wymiana doświadczeń pracy z seniorami, analiza zmian percepcji u osób w zaawansowanym wieku, problemy zdrowotne wpływające na funkcjonowanie w środowisku zewnętrznym oraz elementy niezbędne w pracy z seniorami.

We wrześniu 2023 r. odbył się dwudniowy wyjazd studyjny do Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Łukasza Górnickiego GALERIA KSIĄŻKI w Oświęcimiu. Celem wizyty było poznanie placówki i zasad jej funkcjonowania oraz szeregu nowoczesnych rozwiązań proczytelniczych wprowadzonych po wybudowaniu nowego obiektu. W strukturach Galerii Książki działa Oświęcimski Instytut Praw Człowieka, który prowadzi działania edukacyjne na rzecz poszanowania praw człowieka, kształtowania postaw społecznych oraz wspierania dialogu między różnymi środowiskami i narodami. Zebrani wzięli udział w szkoleniu przygotowanym przez Aleksandrę Bielską pracownika OIPC pt.: Julia Ilisińska – „zwykła” niezwykła kobieta. Pomoc niesiona więźniom KL Auschwitz-Birkenau.

Głównym punktem drugiego dnia wyjazdu było Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, gdzie oprócz zwiedzania Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, edukatorzy przeszkoleni zostali do pracy z młodzieżą w tematyce obozów zagłady, holokaustu i miejsc pamięci.

W październiku odbyły się imprezy kulturalne zorganizowane w ramach realizowanego projektu. W trzecią rocznicę śmierci twórcy, zaprosiliśmy widzów na wieczór poezji Janusza Szubera pt. „Będąc ciągle tym samym” wg scenariusza Małgorzaty Szyszki. W nastrojowej scenerii Sali Portretowej Zamku Królewskiego w Sanoku Aldona Jacórzyńska i Piotr Michał Duda – aktorzy scen warszawskich – recytowali i śpiewali teksty poety przy akompaniamencie gitarowym Tomasza Szcześniaka.

Dzień później w BWA Galerii Sanockiej aktorzy Teatru BWA wystąpili w przedstawieniu „Legendy bieszczadzkie i karpackie”. Spektakl wyreżyserował Sławomir Woźniak, autorem współczesnego opracowania tekstów jest Robert Bańkosz, oprawę muzyczną przygotowali Daria Kosiek i Maciej Harna.

Ostatnim tegorocznym działaniem projektowym były międzypokoleniowe warsztaty artystyczne z dziedziny teatru, muzyki i literatury skoncentrowane wokół słuchowiska “Drugi Pokój” autorstwa Zbigniewa Herberta. Uczestnicy warsztatów poprzez cykl ćwiczeń zaczerpniętych z teatru alternatywnego, muzykoterapii oraz psychodramy dr Elżbiety Galińskiej próbowali rozeznać swoje potrzeby zarówno materialne jak i duchowe. Ponadto warsztaty koncentrowały się na nauce wzajemnego porozumiewania, zarówno w grupach młodzieżowych jak i seniorskich oraz pomiędzy tymi dwoma grupami wiekowymi. Warsztaty poprowadziła Małgorzata Szyszka – reżyserka, dramatopisarka, autorka wielu spektakli teatralnych i filmów dokumentalnych.

Spójna całość jaką stworzyły bloki tematyczne realizowanego projektu oraz doskonałe kwalifikacje osób prowadzących szkolenia spowodowały wzmocnienie kompetencji bibliotekarzy i partnerów. Nowe umiejętności łączenia działań w środowisku seniorów oraz dzieci i młodzieży, wymiana doświadczeń z placówkami w kraju oraz promowanie dobrych praktyk i konkretnych rozwiązań otworzyły nowe perspektywy na inicjowanie działań kulturotwórczych w lokalnych społecznościach.