„Republika marzeń”. Projekt BLISKO w sanockiej bibliotece zamknięty
Zakończyły się działania Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku zaplanowane w drugim roku realizacji projektu „Republika marzeń. Biblioteka ośrodkiem aktywizacji społeczności lokalnych” w programie BLISKO (2023-2024), dofinansowanym ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025, Kierunek interwencji 4.1.
Głównym celem projektu BLISKO – Biblioteka|Lokalność|Inicjatywy|Społeczność|Kooperacja|Oddolność było wzmocnienie roli biblioteki jako „trzeciego miejsca” jednoczącego społeczność lokalną poprzez działania przyczyniające się do rozwoju aktywnego czytelnictwa i uczestnictwa w kulturze. Kwota przyznanego dofinansowania na rok 2024 – 67 000 zł. W tym roku skoncentrowaliśmy się na kilku obszarach działań. Pierwszy to podnoszenie kompetencji pracowników bibliotek, związanych z rozpoznawaniem potrzeb lokalnych społeczności, potencjału kulturowego oraz czynnikami wpływającymi na czytelnictwo. W tym obszarze zorganizowany został wyjazd studyjny oraz szkolenia prowadzone przez specjalistów.
Celem majowego wyjazdu studyjnego były biblioteki w Bieczu i Starym Sączu, które w ostatnich latach przeszły remont i rozbudowę siedzib. W obu przypadkach dodatkowa przestrzeń pozwoliła na zmianę organizacji pracy poszczególnych działów bibliotecznych, otworzyła nowe możliwości współpracy z filiami, bibliotekami gminnymi i powiatowymi oraz pozwoliła na nowoczesną aranżację przestrzeni. Istotnym tematem spotkań w odwiedzanych instytucjach była współpraca z miejskimi i powiatowymi władzami samorządowymi, w zakresie realizacji i finansowania zadań bieżących bibliotek, które odgrywają niezwykle ważną rolę kulturotwórczą w społecznościach lokalnych. Zawiązywana jest również współpraca z partnerami zagranicznymi.
We wrześniu odbyły się szkolenia dla bibliotekarzy powiatu sanockiego, których celem było poszerzenie kompetencji uczestników w pracy z dziećmi i młodzieżą, przy wykorzystaniu różnorodnych narzędzi: animacyjnych, teatralnych, literackich, artystycznych, biblioterapeutycznych i nowych form medialnych. Wanda Matras-Mastalerz – adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, doktor nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwa, Prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego we Wrocławiu, kierownik kursów z zakresu biblioterapii i bajkoterapii, przygotowała temat „Metody i formy animacji kultury w pracy z młodzieżą”. Obejmował wiedzę i umiejętności praktyczne z zakresu doboru i możliwości wykorzystania literatury, metod i form pracy z młodzieżą oraz podniesienie kompetencji z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej nastolatków. Elżbieta Mazur-Bielat – dziennikarka radiowa, lektorka, konferansjerka i recytatorka, poprowadziła szkolenie pt. „Wzmacnianie kompetencji medialnych. Od nauki czytania do kultury żywego słowa”, a w nim szereg ćwiczeń praktycznych z zakresu podstaw dziennikarstwa, pracy słowem, mikrofonem i kamerą, a także mediów społecznościowych i bezpłatnych narzędzi internetowych przydatnych w pracy bibliotekarza. Anna Woźniak – opowiadaczka, animatorka kultury, badaczka, mediatorka, pedagożka teatru, trenerka kreatywności, reżyserka. Pracownik Mazowieckiego Instytutu Kultury, prowadzi badania w ramach Mazowieckiego Obserwatorium Kultury oraz koordynuje projekty edukacyjne i artystyczne. Temat jej warsztatów to „Sztuka opowiadania w praktyce. Jak pracować z opowieściami i za pomocą opowieści”. Sztuka opowiadania historii to pogłębianie świadomości ciała i głosu, obecności scenicznej i publicznej, budowania interakcji ze słuchaczami. Zajęcia składały się z elementów pracy z różnorodnymi tekstami, obrazami i muzyką. Sławomir Woźniak – absolwent Akademii Teatralnej w Warszawie (Wydział Wiedzy o Teatrze), pedagog teatru, Kierownik Biura Wystaw Artystycznych Galerii Sanockiej, twórca i reżyser Teatru BWA. Poprowadził praktyczne szkolenie dotyczące pracy z tekstem literackim, adaptacją do prezentacji scenicznej i szerokich możliwości interpretacyjnych utworów dramaturgicznych, prozatorskich i poetyckich.
Drugi obszar projektu to proczytelnicze działania edukacyjno-animacyjne, na które złożyły się warsztaty literackie, muzyczne i artystyczne oraz słuchowisko. W dniach 9 -10 września 2024 r. w Centrum Usług Senioralnych CARITAS w Sanoku odbyły się warsztaty przygotowane przez artystów ze Stowarzyszenia „Grupa Przedsięwzięć Teatralno-Medialnych” – piosenkarkę Aldonę Jacórzyńską, gitarzystę Tomasza Szcześniaka oraz Małgorzatę Szyszkę – scenarzystkę i reżyserkę. Seniorzy spędzili dwa dni z piosenką literacką. Z kolei uczniowie klasy 2h z Zespołu Szkół nr 1 im. Karola Adamieckiego w Sanoku wzięli udział w warsztatach storytellingu, prowadzonych przez Annę Woźniak. Celem spotkania było zainspirowanie młodych ludzi do zabawy słowem, snucia własnych opowieści i tworzenia historii. Podczas zajęć młodzież dowiedziała się, jakie są wyznaczniki dobrej ustnej opowieści, jak poruszyć wyobraźnię i zaangażować słuchaczy. Punktem wyjścia stały się tradycyjne opowieści przeznaczone do ustnego wykonywania. W efekcie powstały historie, które najpierw zostały narysowane, a następnie opowiedziane pozostałym uczestnikom. Taki sposób pracy z młodzieżą daje możliwość kształtowania świadomości głosu i ciała, a co za tym idzie dodaje odwagi przy wystąpieniach publicznych. 26 listopada 2024 r. w sali BWA Galerii Sanockiej w formie czytania performatywnego przedstawione zostało słuchowisko „Prawem i lewem. Obyczaje na ziemi sanockiej w XVII w.” przygotowane z wykorzystaniem fragmentów dzieła Władysława Łozińskiego. Autorem scenariusza i reżyserem był Damian Kierek, wystąpili aktorzy Teatru BWA: Anna Boczar, Izydora Rydosz, Andrzej Kutiak i Wacław Bojarski.
Kolejny obszar posłużył włączeniu nowych osób i środowisk w działania edukacyjno-animacyjne, poprzez realizację czytelniczych inicjatyw oddolnych, gdzie ważnym elementem było nawiązanie do kultury, tradycji i historii miasta oraz regionu. W celu wyłonienia najciekawszych propozycji ogłoszony został konkurs. Powołana komisja przyznała środki na pięć projektów: „Twórcze miasto”, „Kulturalna aktywizacja”, „Zaczytana sanocka rodzina”, „Ja, człowiek w literaturze i życiu”, „Blisko siebie”.
W okresie wakacyjnym grupa Dreams Animacje przygotowała warsztaty „Twórcze miasto” z bogatym programem spotkań artystycznych dla dzieci, obejmującym różnorodną tematykę związaną z naszym miastem i regionem, od bajek retro, przez rysowanie na ekotorbach, tworzenie magnesów i przypinek, malowanie obrazów na płótnie, po budowanie makiety sanockiego skansenu.
Inicjatywa „Blisko siebie” zrealizowana została 10 lipca br. w ogrodzie biblioteki. Angela Gaber i Marcelina Sokół zagrały koncert relaksacyjny „Pieśni natury” dla seniorów oraz muzyczną bajkę „Kobieta z Przed-Świata” dla dzieci. Utwory z oryginalną oprawą dźwiękową są inspirowane pieśniami tradycyjnymi Karpat. Członkowie Stowarzyszenia PRO ARTIS inicjatora „Kulturalnej aktywizacji” zaprosili młodzież i seniorów na szereg wykładów i prelekcji związanych z kulturą, sztuką i literaturą prowadzonych przez Amelię Kobiałkę – animatorkę kultury oraz warsztaty taneczne pod kierunkiem instruktora tańca Pawła Kuligi. Seniorzy wzięli też udział w projekcjach filmowych uzupełnionych o część dyskusyjną prowadzoną przez Emilię Kot – pedagoga i animatorkę kultury. Inicjatywa „Zaczytana rodzina” objęła cykl warsztatów „Od malucha do seniora” mających na celu aktywizowanie i integrację czytelniczą społeczności lokalnej. Warsztaty dla dzieci w Samorządowym Przedszkolu Publicznym nr 2 w Sanoku poprowadziła Iwona Gorzelańczyk. W Centrum Usług Senioralnych CARITAS seniorzy spotkali się z Marianną Jara, a młodzież wzięła udział w spotkaniu z Krystyną Chowaniec. Zwieńczeniem działań było zaproszenie pisarki Ałbeny Grabowskiej na spotkanie autorskie w bibliotece. Anita Żyłka-Reut inicjatorka warsztatów „Ja, człowiek!” dla dzieci w wieku 7 – 10 lat przygotowała ogromne zaplecze literatury, gier, zabaw i naukowych schematów anatomicznych, by w przystępny sposób przedstawić budowę ludzkiego ciała. Cykl trzech spotkań zakończony został podsumowaniem w sanockiej Mediatece. Działania zrealizowane w poszczególnych obszarach projektu stworzyły spójną całość, dzięki czemu wzrosły kompetencje i umiejętności bibliotekarzy związane z rozpoznawaniem potrzeb czytelniczych i kulturalnych lokalnych społeczności. Proczytelnicze działania edukacyjno-animacyjne przyciągnęły nowe grupy odbiorców a konkurs na inicjatywy oddolne zaktywizował i zainspirował nieformalne grupy i mieszkańców do działalności kulturalnej na rzecz różnych środowisk lokalnych.
info: MBP w Sanoku